AntwerpenKeyserlei

De “De Keyserlei” - meestal gewoon Keyserlei genoemd- is een straat in het centrum van de Belgische stad Antwerpen in de gelijknamige provincie. De Keyserlei verbindt het station Antwerpen Centraal (Pelikaanstraat) met de Teniersplaats en de Leien (Frankrijklei).

Aan deze brede winkelstraat bevinden zich twee premetrostations: 'Diamant' (aan het Centraal station) en 'Opera' (aan de Leien).

Op bovenstaande oude ansichtkaart van 1905 is de Keizerlei te zien met opvallend in beeld het indrukkende gebouw Grand Hotel Weber.

Op de locatie van dit hotel bevond zich vóór 1900 een houten danspaviljoen en een restaurant. Deze werden afgebroken om plaats te maken voor Grand Hotel Weber. Het was een prestigieus hotel in de typische belle-époquestijl, met een koepel en vier statige bronzen vrouwenbeelden die de 4 continenten voorstelden.

Het Grand Hotel Weber was een representatief hotel in de Belgische stad Antwerpen , de hoofdstad van de gelijknamige provincie . Het gebouw bevond zich op de hoek van de Frankrijklei en de Keyserlei en op ongeveer 300 meter van het Centraal Station van Antwerpen.

Het hotel werd in 1900 en 1901 gebouwd in opdracht van Nikolaus Weber, een Duitse zakenman die in 1887 naar Antwerpen verhuisde. Hij was de eigenaar-uitbater van het populaire Kölner Hof (Hôtel de Cologne) op de Keyserlei. en die zaak had hem rijk gemaakt.

Het hotel bood de gasten luxe passend bij die tijd: liften, centrale verwarming, elektrische verlichting, suites voor gezinnen, een wintertuin en een leeszaal. Er was ook een stijlvol café, een restaurant in Lodewijk XV-stijl en een grillruimte.

De toren was versierd met vier bronzen vrouwenfiguren die de continenten Europa, Azië, Amerika en Afrika vertegenwoordigden. De beelden waren ook een uiting van de gastvrijheid en de internationale faam van Antwerpen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte het Duitse leger gebruik van het hotel, vestigde er zijn hoofdkwartier en gebruikte het voor feesten.

In de periode na de Eerste Wereldoorlog werd de naam Weber voor het hotel niet meer gebruikt en heette het simpelweg Grand Hôtel.

In de jaren 1930 kreeg het hotel een minder goede reputatie door enkele extreemrechtse bijeenkomsten.

Het hotel raakte tijdens de Tweede Wereldoorlog, op 27 november 1944, zwaar beschadigd als gevolg van de inslag van een Duitse V2-bom op de Frankrijklei. Alle ruiten van het hotel sneuvelden.

Na deze oorlog zou het gebouw nooit meer een hotel worden.

In de jaren '50 moesten de beelden weg, omdat er twijfels waren over de stabiliteit.

Het hotel bleef verschillende jaren leegstaan. Niemand maakte werk van een renovatie en na jaren leegstand besliste het stadsbestuur eind de jaren 1960 het hotel te slopen.

Pas in 1973 werd er opnieuw op deze plaats gebouwd: een reusachtig complex (met kantoor-, horeca- en woonfunctie), dat we nu kennen als de Antwerpse Toren (Antwerp Tower).

De Antwerp Tower is een echte wolkenkrabber in Antwerpen. Met zijn 26 verdiepingen en 100,7 meter hoogte is de Antwerp Tower, na de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, het tweede hoogste torengebouw van de stad.

De Keyserlei was de eerste belangrijke uitvalsweg die niet op een vroegere stadspoort aansloot. Het eerste gedeelte van de Frankrijklei tot de Breydelstraat dateert uit 1867. Het laatste stuk tot aan het station kwam er in 1873. Aanvankelijk droeg de straat de namen Tenierslei en Wapperslei. In 1893 kreeg ze de huidige naam, genoemd naar Nicaise de Keyser (1813-1887), een Antwerpse kunstschilder.

Op 5 september 2011 werd er gestart met anderhalf jaar durende werken om de Keyserlei in haar “oorspronkelijke” conditie te herstellen.

Ondanks protestacties van milieuactivisten en nogal wat persaandacht, werden in november 2011 de 96 lindebomen in de Antwerpse Keyserlei gerooid. De majestueuze bomen waren een dertigtal jaren eerder aangepland. Op bevel van het stadsbestuur moesten ze wijken in het kader van de heraanleg en de dringende herwaardering van de eens zo bruisende stadsader. Een dergelijke algemene kapping van de bomenrij gebeurde ook vroeger reeds.

In 1885 werd de weg opgesmukt in het kader van de Universele Tentoonstelling, die dat jaar in Antwerpen doorging. Verschillende hotels verrezen langs de huidige Keyserlei.

De tramsporen liepen oorspronkelijk dicht bij de rand van de nieuwe laan, langsheen de stoeprand. Tot 1902 werd de verbinding naar de Groenplaats door een paardentram verzekerd, waarna een elektrische tram deze taak overnam. Sedert 1885 reden er op sommige lijnen ook stoomtrams, maar waarschijnlijk werden deze in het stadscentrum geweerd. In 1904 was heel het tramnetwerk van Antwerpen geëlektrificeerd.

Oude ansichtkaarten laten zien hoe de bovenleiding opgehangen werden aan ranke draagarmen versierd met een frivole krul.

Naarmate het autoverkeer toenam, werd de oorspronkelijke ligging van de tramsporen als hinderlijk en gevaarlijk ervaren.

Daarom werd besloten om de tramsporen naar het midden van de lei te verhuizen. Wanneer dit precies gebeurde valt moeilijk te bepalen, maar de klus lijkt alvast geklaard te zijn geweest voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Na verloop van tijd werd ook deze route als hinderlijk ervaren. Het aantal auto’s nam in de 1960’s zo sterk toe, dat het Antwerps stadsbestuur zich verplicht zag om allerlei monumenten van plaats te verschuiven. Wat de trams betreft, begon men in de 1960’s te denken aan deze deels ondergronds te laten lopen via een tunnelnetwerk. Eens de trams in de Keyserlei aankwamen, verschenen ze via een hellend vlak weer bovengronds. Uiteindelijk verdween heel het parcours ondergronds. Via een tunnel onder de Schelde werd Antwerpen Linkeroever met het historisch centrum van de stad verbonden.

Heel veel informatie over de verlichting in de Keyserlei lijkt niet voor handen te zijn. Oude postkaarten tonen indrukwekkende vijf-armige mastodonten, die op gas werkten. Deze sierlantaarns droegen in sterke mate bij tot de uitstraling van de Keyserlei. Wellicht was deze verlichting niet voldoende. Van zodra de elektrificatie van Antwerpen in gang schoot, werden immers elektrische draden dwars over de Keyserlei gespannen, waaraan extra hanglantaarns bevestigd werden. Uiteindelijk werden de gaslantaarns afgeschaft, en vervangen door elektrische verlichting. De eerste elektrische lantaarns waren slank en sierlijk.

In de 1950’s en 1960’s werd de Keyserlei vaak uitgedost met feestelijke reclameverlichting. Een hele reeks oude postkaarten tonen bijvoorbeeld opstellingen voor Ford, Solo, Oxo of Royco-soep.

Daar waar de Meir vooral winkels van uiteenlopende grootte en prestige zou aantrekken, verrezen er in de Keyserlei vooral horeca-zaken, waaronder zowel kleine als grote hotels, pensions, restaurants, brasseriën, herbergen, tavernen en cafés.

Daarnaast vond men er danszalen en later ook cinema’s. De kleinere panden boden onderdak aan coiffeurs, op zijn minst twee apotheken, patisserieën en tabakshandelaars.

(Bronvermeldingen: bovenstaande informatieve teksten zijn deels gebaseerd op “Historiek van de Keyserlei: een laan krijgt gestalte” door Benoit Vanhees; gepubliceerd op info-antwerp.com; Wikipedia; GVA-redactie 30/03/2015; HLN-redactie 31/03/2015 – foto’s van de beelden van het Hotel zijn gemaakt door Kos)

Hieronder hebben we nog enkele oude ansichtkaarten van verschillende data gevoegd van de Keyserlei (uit eigen collectie):

Antwerpen : Keyserlei